Bitcoin Halving 2024: Kripto Piyasası Sadece Halvingi Heyecanına Kapılmış Olabilir

Kripto Haberleri – 19 Nisan 2024 civarında gerçekleşmesi beklenen Bitcoin halving’i, yinelenen bir olaydan daha fazlası. Bu, kripto paranın arzını ve nihayetinde fiyatını etkilemek için tasarlanmış yerleşik bir mekanizmadır. Her dört yılda bir (yaklaşık 210.000 blok), Bitcoin blockchain’inde bir bloğu başarıyla doğrulayan madencilerin aldığı ödül yarıya iner.

Bitcoin Halving 2024: Kripto Piyasası Sadece Halvingi Heyecanına Kapılmış Olabilir

Bitcoin’in 21 milyon adetlik sert sınırı, enflasyona karşı korunma potansiyelini destekliyor. Halving, bu kıtlık faktörünü doğrudan pekiştirir. Bitcoin’in zaman içinde artan benimsenmesini dikkate alsa da, kasıtlı olarak yeni coin arzını yavaşlatır. Arz ve talebe tabi olan bir piyasadaki bu dinamik, tarihsel olarak Bitcoin’in değerini yukarı doğru itmede rol oynamıştır.

Geçmişteki halving’leri çevreleyen rakamlara bakmak önemlidir:

28 Kasım 2012: Ödül blok başına 50 BTC’den 25 BTC’ye düştüğünde, bir yıl sonra fiyat %8.447 arttı.

9 Temmuz 2016: Ödül blok başına 12,5 BTC’ye düştüğünde, sonraki yıl fiyat %283 arttı.

11 Mayıs 2020: Ödül blok başına 6,25 BTC’ye düştüğünde, sonraki yıl fiyat %527 arttı.

Bu rakamlar etkileyici olsa da, piyasa döngüleri hiçbir zaman aynı değildir. 2024, makroekonomik koşullar veya jeopolitik olaylar gibi faktörlerden etkilenerek oldukça farklı bir şekilde gelişebilir.

Bitcoin Geçmişi Bilgi Verirr, Ancak Yön Vermez: 2024 Halving’i Neden Farklı Olabilir?

Bitcoin halving’i, tasarımının yapıtaşıdır. Geçmişte madencilerin ödüllerinin azaldığı bu dönemler fiyat yükselişleriyle bağlantılıydı. Şimdi ise, bu tarihsel eğilimlerden uzaklaşmak mümkün, çünkü 2024 diğerlerinden ayrılıyor:

Wall Street’in Etkisi: Kuşku Yerini İlgiliye Bırakıyor Büyük finans kurumları, başlangıçtaki şüpheci yaklaşımlarının ötesine geçiyorlar. Glassnode’un son raporu, 2020 ve 2021 arasında büyük varlık sahiplerinin Bitcoin varlıklarında %13,4’lük bir artış olduğunu gösteriyor. Uzun vadeli büyümeye odaklanan bu ilgi, halving sonraları sıkça görülen volatiliteyi (fiyat oynaklığını) azaltabilir. Bu, olgunlaşan bir piyasa için kritik bir işarettir.

Regülasyonların Önemi: Güven Artışı ve Daha Geniş Kitle Singapur gibi merkezlerde net regülasyonlar, yatırımcı endişesini azaltarak piyasaya olan güveni arttırıyor. Bu da daha cesur bir yaklaşım için uygun zemini hazırlıyor. Kriptoya uyumlu giriş imkanı arayan fonlar, varlık yöneticileri ve diğerleri için bu durum, geniş çapta katılım sağlayabilir. Unutmayın, daha çok katılımcı demek daha fazla istikrar ve likidite demektir.

Köprüler Kuruluyor: Kripto ile Geleneksel Finansın Buluşması: Kripto varlıklarını geleneksel varlıklarla birlikte sunan platformların büyüyeceğini ön görmek mümkün. Yatırımcılar, portföylerini çeşitlendirme konusunda daha özgür hareket edebilecekler – dijital varlıklar artık ana akım finans içinde erişilebilir yatırım araçlarına dönüşecek.

Önemli Çıkarım:
2024 halving, Bitcoin’in evrimini gözler önüne seriyor. Fiyat artışları asla garanti değil, ancak daha fazla kurumsal yatırım, istikrarlı regülasyonlar ve erişilebilir platformların birleşimiyle, olgunlaşan piyasa koşulları oluşuyor. Bu da, kriptonun kabulünün önünde bazı engelleri kaldırabilir.

ETF’lerin Gücü: Arz Talep Dengesi Bozuluyor

Spot Bitcoin ETF’leri, piyasaya yoğun kurumsal sermaye girişinin kapısını açtı. Şu anda, günde yaklaşık 900 yeni Bitcoin çıkarılıyor (kabaca 54 milyon dolar değerinde). Bu rakam, halving sonrasında yarı yarıya düşecek. Sadece Şubat ayında, ABD’de listelenen spot Bitcoin ETF’leri, ortalama günlük 208 milyon dolarlık giriş gördü. Bu net dengesizlik, Bitcoin’in fiyatını önemli ölçüde yukarı doğru zorlayacak bir faktör.

Türk Kripto Piyasası Açısından

Güvenin Önemi: Net düzenlemeler ve saygın platformlara erişim, Türk yatırımcıların kendilerini güvende hissetmelerini sağlar. Bu da, piyasaya katılımı arttıracaktır.

Yeni Fırsatlar: Spot ETF’ler, kolay alım-satım seçeneği sunar. Geleneksel finans kurumlarının ve bireysel yatırımcıların ilgisini kriptoya çekebilir.

Eğitim İhtiyacı: Halving’in ne olduğu ve olası sonuçları hakkında Türkçe kaliteli içeriklere erişim arttıkça, bilinçlenme de hızlanacak. Bu sayede spekülasyondan ziyade, uzun vadeli stratejiler benimsenebilir.

Son Olarak: 2024 halving döneminde hangi kurumların Türk piyasasına gireceğini takip etmek, yatırımlarınız için size avantaj sağlayabilir. Ayrıca,  bu dönemde güvenilir haber kaynaklarına ve uzman görüşlerine önem vermenizi öneriyorum.

Türk Yatırımcılar Neler Yapabilir?

Türev Piyasalarını Öğrenin: Opsiyonlar, vadeli işlemler gibi araçları anlamak, daha geniş stratejiler geliştirme şansı verir. Kripto platformlarındaki eğitim bölümleri ve Türkçe kaynaklardan faydalanın.

Verileri Analiz Edin: Opsiyon zincirlerine (açık pozisyonlara) ve vadeli işlem hacimlerine bakarak piyasa beklentilerini gözlemleyin.

Uzman Görüşlerini Takip Edin: Halving sonrasında türev piyasasının Türkiye’ye özel getirdiği fırsatları değerlendiren analistlere kulak verin.

Oyun Değiştirici Halving: Halving Türk Yatırımcılar İçin Neden Önemli

Halving dönemlerinde Bitcoin piyasası köklü değişimler yaşıyor. Geçmişi doğru anlamak yetmez, yeni dinamiklere ayak uydurmak çok önemli. Türev piyasaları da bunlardan biri ve Türk yatırımcıların mutlaka radarında olmalı. Neden mi?

Kripto Madencilik Sektörünün Dinamikleri Değişiyor: Türev piyasaları, piyasa dalgalanmalarından madencileri kısmen koruyabilir. Madenci üzerindeki ‘halving sonrası zorunlu Bitcoin satışı‘ baskısı azalabilir. Bu da piyasada daha öngörülebilir bir arz-talep dengesi yaratabilir. Likidite ve fiyat istikrarı açısından Türk yatırımcılar kazançlı çıkabilir.

Yatırımcı Duygularını Anlamada Yeni Bir Pusula: Türev piyasalarındaki hareketlenmeleri takip ederek, geniş çapta piyasa beklentilerini kestirmek mümkün. Örneğin, opsiyon fiyatlarındaki değişimler veya vadeli işlem sözleşmelerindeki hacim, yatırım kararları verirken yardımcı olacak. Bu veri odaklı yaklaşım, özellikle oynak dönemlerde mantıklı alım-satım stratejileri belirlemek için kritik olacak.

Kurumsal İlginin Yön Verdiği Piyasa: Türevler, kurumsal yatırımcıları Bitcoin’e çekiyor. Likidite artıyor, Türkiye de dahil global ölçekte alım-satım daha da kolaylaşıyor. Bu hem fiyat keşfinin (Bitcoin’in gerçek değerinin oluşumunun) hem hacimli işlemlerin önünü açacak. Türk yatırımcıların da bu büyüyen pastadan payını alması daha gerçekçi bir hedef haline geliyor.

Halving Bitcoin Madenciliğini Nasıl Etkiliyor?

Makro Risklerden Etkilenen Madencilik: Bitcoin fiyatındaki sert düşüşler, kârlılığı daraltıyor.  Bazı madenciler, zorunlu operasyon maliyetlerini karşılamak için ellerindeki Bitcoin’leri satmak durumunda kalabilir. Bu, arz fazlalığı yaratabilir. Türevler, böyle bir senaryoya karşı madencilere kısmi koruma sağlayabilir.

Hash Rate’de Artan Rekabet: Madencilik zorluğu arttıkça, Bitcoin üretmek için daha fazla işlem gücü gerekiyor. Rekabet, yeni teknolojiye ve altcoin’lere yöneliyor. Verimlilikten uzak küçük madenciler için riskler artıyor. Halving öncesi ve sonrasında, piyasadan çekilmeler görebiliriz. Bu da uzun vadede ağı daha merkezsiz ve güvenli hale getirebilir.

Bitcoin NFT’lerinin Rolü ve Gelecek Beklentiler: Madencilerin gelirlerine Ordinals kaynaklı işlem ücretlerinin eklenmesi, dengeleri değiştirmeye aday. Bu alan yeni ve Türk kripto topluluğunun Bitcoin NFT çılgınını yakından takip etmesini öneririm.  İnovasyon, hiç beklemediğimiz yerden ortaya çıkabileceği gibi, yeni gelir akışları da yaratabiliyor.

Türk Yatırımcılar Değişen Piyasalar İçin Neler Yapabilir?

Türev Piyasalarını Öğrenin: Opsiyonlar, vadeli işlemler gibi araçları anlamak, daha geniş stratejiler geliştirme şansı verir. Kripto platformlarındaki eğitim bölümleri ve Türkçe kaynaklardan faydalanabilirsiniz..

Verileri Analiz Edin: Opsiyon zincirlerine (açık pozisyonlara) ve vadeli işlem hacimlerine bakarak piyasa beklentilerini gözlemleyebilirsiniz..

Uzman Görüşlerini Takip Edin: Halving sonrasında türev piyasasının getirdiği fırsatları değerlendiren analistlere kulak verebilirsiniz.

2024 Halving Kapıda: Konu Sadece Fiyat Değil, Olgunlaşma!

Önemli Çıkarımlar:

Evet, halving bir fiyat artışı tetikleyebilir. Ama 2024 spekülasyondan ziyade, piyasanın olgunlaştığı bir dönem olacak.

Spot ETF’ler, düzenlenmiş türevler ve merkez bankalarının potansiyel etkisi sadece trendler değil. Bunlar, Bitcoin’in niş bir alan olmaktan çıkıp, çeşitlendirilmiş portföylerde meşru bir yatırım unsuru haline gelebileceği güçlü bir piyasa için zemini oluşturuyor.

Kripto Madencilik Sektörünün Beklentileri

Geçtiğimiz aylarda Riot Platforms madencilik kabiliyetlerini aktif olarak genişletti. Bunu son zamanlarda yüksek sayıda MicroBT madencilik cihazı satın alarak yaptılar. Aralık’ta şirket 290.5 milyon dolar karşılığında 66.560 cihaz satın aldı. Şubat ayında ise 31.500 adet daha makine aldılar. Yakın tarihli bir basın açıklamasında, Riot bu makineleri 2024 ve 2025 boyunca yerleştirmeyi hedefliyor. Amaçları kendi-madencilik hash rate kapasitelerini 41 EH/s’ye çıkarmak. Bunun yanısıra, Teksas’taki tesislerini geliştirmeye devam ediyorlar. Halving sonrası stratejileri hakkında ise bir Riot sözcüsü şunları söyledi: Şimdi halving’i aşan bir dönem düşünüyoruz ve önümüzdeki aylarda çok aktif olacağımızı tahmin ediyoruz. Bilançomuz ve sermaye araçlarımız bizi sektörün en aktif satınalma yapan oyuncularından birisi yapacak güce sahip.

Madencilik sektöründeki bir diğer isim CleanSpark, halving sonrası birleşme ve satın alma (M&A) süreçlerine aktif katılım niyeti taşıdığını belirtti. Las Vegas merkezli şirket yakın zamanda stratejik satın almalar yaptı. Bunlara  Mississippi’deki üç tesisi 19.8 milyon dolara almaları da dahil. Yaklaşık 300 milyon nakit parası ve 310 milyon dolar değerinde 5.021 BTC’si olan CleanSpark’ın CEO’su Zach Bradford şunları söyledi: Şimdi halving’i aşan bir dönem düşünüyoruz ve önümüzdeki aylarda çok aktif olacağımızı tahmin ediyoruz. Bilançomuz ve sermaye araçlarımız bizi sektörün en aktif satınalma yapan oyuncularından birisi yapacak güce sahip.

Bu yılın başlarında iflas sürecininden çıkan Core Scientific, altyapı büyümesi için birleşme ve satın alma faaliyetlerinden yararlanmayı hesaplı bir yaklaşımla yapıyor. CEO Adam Sullivan pragmatik yaklaşımlarını vurgulayarak şunları söyledi: 2024 ve 2025’te makine satın almak konusunda daha fırsatçı davranacağız, çünkü  kendi tesislerimiz dahilinde exahash (saniyedeki hesaplama gücü) değerini arttırma fırsatımız var.

Halving Sonrası Kripto Madenciliği Sektöründe Firmanın Satın Almalar ve Birleşmeler Devri Başlıyor
Hut 8 de birleşme ve satın alma (M&A) süreçlerine aktif olarak dahil oluyor. CEO Asher Genoot stratejik yaklaşımlarını şöyle dile getirdi: M&A piyasasında çok aktifiz, ancak aynı zamanda çok maliyet bilinçliyiz. Kendimizi geliştirmenin maliyetini de bildiğimiz için aşırı ödeme yapmayacağız, bu nedenle her iki konuya da çok yoğun bir şekilde paralel olarak odaklanıyoruz.

Halving sonrasında, kripto madencilik sektöründe potansiyel satıcılar stratejik hamleler yapıyor. Bu da odaktaki değişimlere ve sektörde pekişme fırsatlarına işaret ediyor.

Büyük Kripto Yatırımcılarının Strateji Değişiklikleri ve Öne Çıkan İşlemler:

Applied Digital yakın zamanda Garden City, Teksas’taki tesisini Marathon’a 97,3 milyon dolara sattı. Bu, yüksek performanslı bilgi işlem veri merkezlerine yönelik bir yönelimi gösteriyor. Şirketin halving sonrası diğer varlık satışlarına ilişkin planları bilinmiyor.

Halving öncesi bir diğer satıcı olan Greenidge Generation, arazi ve madencilik faaliyetlerini NYDIG’e sattı. Böylece 2023’te borcunu yaklaşık 85 milyon dolar azalttı. CEO Jordan Kovler, halving sonrası olası satın almalara değinerek, Potansiyel birleşme ve satın alma ve ortaklık fırsatlarını değerlendirmeye devam ediyoruz dedi.

Compass Point Research & Trading analisti Joe Flynn, borç sorunlarıyla karşı karşıya olan Stronghold Digital’in altyapısını satmaktan yararlanabileceğini belirtiyor. Stronghold CEO’su Greg Beard, cazip birleşme ve satın alma anlaşmalarına açık olduklarını ifade etti.

Argo Blockchain, Mirabel, Quebec tesisi gibi varlık satışlarıyla iflası önledi ve borcunu azalttı. Architect Partners’tan Elliot Chun, 2024’ün ikinci yarısında madencilikle ilgili önemli birleşme ve satın alma öngörüyor. Sermayesi güçlü madencilerin, daha küçük işletmeleri satın almasını bekliyor.

Galaxy analistlerine göre, sermaye gücü yüksek madenciler, özellikle dikey entegrasyona sahip ve değeri düşmüş küçük madencileri satın almaya hazırlanıyor. CleanSpark’tan Matthew Schultz, halka açık madencilik şirketleri arasında devam eden potansiyel satın almalar ve birleşmeler hakkında konuştuklarını vurguladı.

Bitcoin Halving Madencilik Firma Hisselerini Nasıl Etkileyebilir?

Kripto analistleri, madencilik hisselerinin tipik olarak halving olaylarından önce Bitcoin’in performansının gerisinde kaldığını, ancak sonrasında ise yükseldiğini gözlemliyor. Bu yıl birçok madencilik hissesindeki düşüşe rağmen, uzmanlar, en güçlü madencilik şirketlerine yönelik yatırımcı ilgisinde Bitcoin halving’inden sonra toz bulutu dağıldığında bir geri dönüş bekliyor.

Dünyanın en büyük halka açık madencilik firmalarından bazıları, son aylarda hisse fiyatlarında keskin düşüşler yaşadı. Madencilik devi Marathon Digital’in hisseleri, bu yılın başından bu yana yaklaşık %33 düştü.

Aynı dönemde, Hut 8 ve Riot Platforms gibi rakiplerin hisseleri biraz daha önemli düşüşler yaşadı ve yaklaşık olarak sırasıyla %35 ve %46 değer kaybetti. Ocak ayında iflastan kurtulan Core Scientific de hisse fiyatında %16’lık bir düşüş yaşadı.

Öte yandan, Las Vegas merkezli CleanSpark, 2024 yılında hisse fiyatlarında %55’lik bir artışla trendlere meydan okudu.

Madencilik hisselerindeki bu yaygın düşüşler, yatırımcılar halving sonrası hangi madencilik firmalarının daha iyi konumlanacağını değerlendirirken yaşanıyor. Bu firmalar, 6,25 BTC’den 3,125 BTC’ye düşen blok ödüllerini ve bunun madenci karlılığı üzerindeki potansiyel etkisini dikkate alıyorlar.

StoneX Digital’in veri bilimcilerinden David Kroger, dört yılda bir gerçekleşen Bitcoin halving olaylarının, genellikle her döngüden yaklaşık bir yıl sonra zirve yapan spekülatif balonlara yol açtığını belirtiyor.

Kroger, Yatırımcılar, halving olaylarıyla ilgili tarihsel piyasa eğilimleri, önemli fiyat dalgalanmaları ve piyasa duyarlılığı kaymaları dahil olmak üzere beklentilerini ve pozisyonlarını buna göre ayarlamış olabilir,  diye ekledi.

Ayrıca, 11 Ocak’ta Bitcoin ETF’lerinin onaylanmasıyla sermaye tahsisçileri BTC’ye erişim için yeni bir yola sahip oldular.

Hut 8’den yatırımcı ilişkileri başkanı Sue Ennis, geçtiğimiz günlerde bir etkinlikte şunları söyledi: Şimdi, kurumsal bir yatırımcı olarak, bir Bitcoin madencisine yatırım yaptığınızda üstlendiğiniz şirket riskini azaltan spot Bitcoin ETF ile emtia pozisyonuna girme seçeneğiniz var.

ABD’de spot Bitcoin ETF’lerine yönelik talepte son zamanlardaki yavaşlamaya rağmen, bu fonlar piyasaya sürüldükleri yaklaşık üç aylık sürede 12,5 milyar dolarlık net giriş çekti.

2024 Halving Açıklaması: Bitcoin’in Toparlanma Döneminde Madenci Hisseleri Neden Geride Kalabilir

Bitcoin halving’i, kısa vadede madencilik hisseleri önünde ciddi zorluklar yaratabilir. Tarihsel verilere baktığımızda, madencilerin halving’e kadar olan süreçte Bitcoin’in performansının altında kaldığını, sonrasında ise onu geçtiğini görüyoruz. Ancak bu halving farklı olacak, çünkü artık ETF gerçeği var.

ETF Faktörü: Oyunun Kuralları Değişiyor: Spot Bitcoin ETF’leri ile madencilik sektörü artık direkt Bitcoin fiyat hareketlerine bağlı değil. Hash price (ağ zorluğu, işlem ücretleri ve BTC değeriyle bağlantılı madencilik karlılık metriği) çok daha önemli bir itici güç. Halving sonrası hash price’da kalıcı bir toparlanma, madencilik hisselerinde ciddi bir alım dalgası oluşturabilir. Bu durum, spot ETF’lerin madencilik sektörü dinamiklerini nasıl etkilediğini anlamak açısından önemli bir örnek sunuyor.

Halving Sonrasının Öngörülemezliği: BTC Halving Dikkat Edilmesi Gerekenler

Konsolidasyon (yatay seyir) Dönemi: BTC fiyatlarında istikrar sağlanmadan önce halving sonrasında kısa süreli volatilite (fiyat dalgalanması) beklentisi var. Bu da madenci hisselerine fiyat kaynaklı anlık bir yükseliş değil, belki uzun vadeli bir büyüme fırsatı sunabilir.

Madenciliğin Bilanço Önemi: Marathon (17.381 BTC), Hut 8 (9.102 BTC) ve Riot (8.490 BTC) gibi cüzdanında yüksek miktarda BTC barındıran madenciler, halving sonrası olası BTC yükselişinden kârlı çıkma pozisyonunda. Aynı durum tersten de geçerli olabilir. Madencilik firmaları ellerindeki Bitcoin’leri nasıl yönetecek? Bu, hisse fiyatlarında belirleyici bir rol oynayabilir. Özellikle kurumsal yatırımcıları cezbetmek isteyenler için uzun vadeli istikrar sunmak, kısa vadeli BTC kârlarından daha kritik olacak.

Temel Analizin Kritik Rolü: Madencilik artık sadece kaba kuvvete dayalı hashrate  yarışı değil. Halving sonrası yatırımcılar EBITDA, serbest nakit akışı ve azalan blok ödüllerine karşı direnç gösterme gibi ayrıntılara bakacaklar. Türk yatırımcılar da bu konuda bilinçlendikçe, hisse senetlerini daha isabetli seçme şansı yakalayacaklar.

Kripto Piyasası Sadece Bitcoin Değil: Madenci Hisselerinin Etkileneceği Diğer Unsurlar

Sektördeki genel görüş, piyasanın çeşitlendirilmiş iş modellerinin değerini tam olarak anlamadığı. Örneğin, Hut 8’in CEO’su, yüksek performanslı bilgi işlem ve yönetilen hizmet işlerinin yeteri kadar ilgi görmediğini düşünüyor.  Bu durum iki konuyu akla getiriyor:

Yatırımcı Bilinçlenmesi Hâlâ Eksik: Piyasa, madencilerin sadece Bitcoin ile para kazandığı önyargısını yıkamıyor. Bu da bazı madencilik şirketlerinin gerçek potansiyelinin görülememesine yol açabilir. Bilgili Türk yatırımcılar için değeri bilinmeyen madencilik hisseleri keşfetme fırsatı doğabilir.

Güçlü Bir Anlatı Kurmak: İş modelindeki çeşitliliğin, krize direnç ve uzun vadede BTC fiyatlarına bağımlılığı nasıl azalttığını açık bir şekilde sunabilen madenciler için kurumsal paranın kapısı daha hızlı açılır. Bu anlatıyı iyi kurabilen firmalar, Türkiye’deki yatırımcıları da etkileyebilir.

Özet: Dönüşen Kripto Sektörü Yeni Fırsatlar Sunuyor

Madencilik hisselerindeki olası halving sonrası toparlanma, Bitcoin’in fiyat hareketlerinden daha planlı, programlı olabilir. BTC fiyatını etkileyecek önemli etkenleri de gözden geçirmekte fayda var:

Operasyonel Verimlilik: Madencilik zorlaştıkça, firmaların giderleri düşürmek, enerjiyi daha verimli kullanmak ve yeni gelir akışlarına yönelmek gibi konularda önlem almış olmaları beklenecek. Aksi durumda, bilançodan bağımsız olarak bu tür zorluklara göğüs germek imkansız.

Yeni ETF Onayları: Piyasanın Büyüklüğünü Etkiler: Asya veya İngiltere gibi pazarlarda kurumsal Bitcoin ürünlerine yeni izinler çıkarsa, bu doğrudan madenci hisse fiyatlarına olumlu yansıyabilir. Yani, artık madencilik sektörünü değerlendirirken global bir bakış açısıyla hareket etmenin zamanı.

Alternatif Finans Kaynakları: Geleneksel Fonların Artan İlgisi: Madencilik sektörüne özel yatırım fonlarının (private equity) ilgisinin artması bekleniyor. Temel analizi sağlam, ancak belki borç sorunu yaşayan madenciler, Bitcoin ekonomisine uzun vadeli yatırım yapmak isteyenler için cazip hedefler oluşturabilir.