Carry Trade Nedir?

Carry Trade Nedir? 5 Ağustos 2023’te Küresel Piyasalardaki Kaosun Gizli Gücü

5 Ağustos 2023, küresel finans piyasalarının en çalkantılı günlerinden biri olarak tarihe geçti. “Kripto Kara Pazartesi“ olarak anılan bu gün, sadece saatler içinde milyarlarca doların buharlaştığı, hem kripto hem de geleneksel piyasaların sarsıldığı bir dönüm noktası oldu.

Kripto para piyasası, toplam piyasa değerinin 4 Ağustos’ta 2,16 trilyon dolardan 5 Ağustos’ta 1,78 trilyon dolara düşmesiyle büyük bir çöküş yaşadı ve bu, yaklaşık %18’lik keskin bir kaybı temsil ediyordu. Bu sert satış dalgası, küresel finansal piyasalarda da yankı buldu ve NASDAQ100, FTSE100 ve NIFTY50 gibi önemli endekslerde sert düşüşlere neden oldu.

Japon Nikkei225 endeksi ise %12,5’lik rekor bir düşüşle (1987’den bu yana görülen en keskin düşüş) bu kaosun en ağır bedelini ödedi. Küresel piyasalarda adeta bir “kırmızı deniz” oluştu ve yatırımcılar bu durumun nedenlerini anlamaya çalıştı.

Bu çalkantıda ABD resesyon korkularından Orta Doğu’daki artan jeopolitik gerilimlere kadar birçok faktör etkiliydi. Ancak tüm bu nedenlerin arasında bir tanesi öne çıktı: yen carry trade’inin çözülmesi.

Bu finansal terim kulağa karmaşık gelebilir, ancak küresel piyasalardaki bu dalgalanmayı anlamak için oldukça kritik bir öneme sahip. Şimdi, carry trade’in ne olduğunu, nasıl işlediğini ve bu piyasa kaosunda nasıl bir rol oynadığını detaylıca inceleyelim.

Carry Trade Nedir?

Carry trade, temel olarak düşük faizli bir para biriminden borç alarak yüksek faizli bir para biriminde varlık satın almayı içeren bir finansal stratejidir. Amaç, faiz oranı farkından kâr elde etmektir.

Örneğin:

• Bir yatırımcı, Japon yenini neredeyse sıfır faizle borç alır ve bu parayı ABD dolarıyla yüksek getirili tahvillere yatırır. Kâr, düşük borçlanma maliyeti ile yüksek getiri arasındaki farktan elde edilir.
• Benzer şekilde bir yatırımcı, İsviçre frangını %0,5 faizle borç alıp Avustralya dolarıyla yüksek getirili yatırımlara yönelerek benzer bir strateji izleyebilir.

Bu strateji basit görünse de etkileri oldukça derindir. Carry trade, genellikle trilyonlarca dolarlık para akışını içerir ve küresel piyasalardaki para birimi hareketlerini doğrudan etkiler.

Carry Trade Nasıl Çalışır?

Diyelim ki bir yatırımcı, Japon yenini %0,5 faizle borç alıyor. Yatırımcı, bu yenleri ABD dolarına çevirir ve %4 getiri sağlayan ABD Hazine tahvillerine yatırır. Elde edilen %3,5’lik kâr marjı, carry trade’in temelini oluşturur.

Bu strateji yalnızca tahvillerle sınırlı değildir. Bazı yatırımcılar, carry trade ile elde ettikleri fonları hisse senetlerine veya emtialara yatırarak daha yüksek getiriler elde etmeye çalışır. Örneğin:

• Borçlanılan yen ile Apple veya Tesla gibi ABD teknoloji hisseleri satın alınabilir. Bu durumda hem faiz oranı farkından hem de hisse değer artışından kazanç sağlanabilir.

Ancak carry trade, cazibesinin yanında ciddi riskler de barındırır. Döviz kurları, piyasa oynaklıkları ve faiz oranlarındaki değişiklikler kârları hızla kayıplara çevirebilir. Örneğin, yen dolar karşısında değer kazanırsa veya yatırım yapılan hisse fiyatları düşerse, strateji büyük zararlarla sonuçlanabilir.

Yen Carry Trade’in Küresel Piyasalar Üzerindeki Etkisi

Japonya Merkez Bankası’nın (BoJ) yıllardır uyguladığı düşük faiz politikası, yen carry trade’ini yatırımcılar için cazip bir strateji haline getirmiştir. 2016’dan bu yana Japonya’da politika faizi -%0,1 seviyesinde tutulmuş ve neredeyse ücretsiz borçlanma imkanı yaratılmıştır.

Bu durum, dünya genelindeki yatırımcıların Japon yenini düşük maliyetle borçlanarak yüksek getirili varlıklara yönelmesine neden oldu. ABD tahvillerinden Hindistan borsasına, Brezilya emlak piyasasından Meksika’nın yüksek getirili tahvillerine kadar trilyonlarca dolar bu strateji ile yönlendirildi.

Ancak bu durum 2024 yılında değişmeye başladı. 19 Mart’ta Japonya Merkez Bankası, 2007’den bu yana ilk kez faiz artırımı yaptı ve 31 Temmuz’da bir kez daha artırarak politika faizini %0 ila %0,1 bandından %0,25 seviyesine çıkardı.

Bu nispeten küçük gibi görünen artış, Japonya gibi düşük faizlere alışkın bir ekonomi için keskin bir politika değişikliğiydi.

Bu faiz artışı iki önemli sonuca yol açtı:

1. Yüksek Borçlanma Maliyetleri: Faiz artışı, yen carry trade’inin kârlılığını azalttı ve yatırımcıları bu pozisyonları kapatmaya yönlendirdi.
2. Yen Değer Kazandı: Yatırımcılar yen borçlarını öderken, yene olan talep arttı ve yen diğer para birimleri karşısında hızla değerlendi. Bu durum, yabancı varlıklarını henüz elden çıkarmayan yatırımcılar için daha büyük kayıplar anlamına geldi.

Carry trade pozisyonlarının topluca çözülmesi, küresel piyasaları sarsan bir domino etkisi yarattı. Carry trade yatırımlarıyla şişen hisse senetleri, tahviller ve diğer varlıklar hızla değer kaybetti. Yen’e olan talep artışı ise piyasalardaki oynaklığı daha da artırdı.

Carry Trade Örnekleri

1. Japon yenini %0,1 faizle borçlanarak, bu fonları Avustralya dolarına çevirip %5 getiri sağlayan tahvillere yatırım yapmak.
2. İsviçre frangını %0,5 faizle borçlanıp, Türk lirasına çevirerek Türk emlak piyasasına yatırım yapmak.
3. Euro ile düşük faizli borçlanıp, Brezilya tarım şirketlerinin hisselerine yatırım yaparak yüksek getiriler hedeflemek.

Carry Trade’in Riskleri ve Ödülleri

Ödülleri:

• Faiz Oranı Farkları: Düşük maliyetle borçlanıp yüksek getirili varlıklara yatırım yapmak, önemli bir kâr marjı sunar.
• Yüksek Getiri Potansiyeli: Hisse senetleri gibi yüksek getirili varlıklara yatırım yapmak, kârı artırabilir.
• Sürekli Gelir Akışı: Uygun koşullarda carry trade, öngörülebilir ve düzenli bir gelir kaynağı olabilir.

Riskleri:

• Döviz Kuru Dalgalanmaları: Borçlanılan para biriminin (örneğin yen) değer kazanması, kârı azaltabilir veya kayba yol açabilir.
• Piyasa Oynaklığı: Yatırım yapılan varlıkların değer kaybetmesi, ciddi kayıplara neden olabilir.
• Faiz Oranı Değişiklikleri: Borçlanılan ülkede faizlerin yükselmesi, kârlılığı azaltabilir ve zarar riskini artırabilir.
• Likidite Riski: Piyasa krizlerinde pozisyonları hızlı bir şekilde kapatmak zor olabilir ve büyük kayıplar yaşanabilir.

Fırsat ve Risklerin Dengesi

Carry trade, düşük faiz ortamında yatırımcılar için cazip bir getiri stratejisi sunar. Ancak, bu stratejinin döviz kurları ve faiz oranlarındaki dalgalanmalara olan hassasiyeti, onu çift taraflı bir kılıç haline getirir.

5 Ağustos 2023’te yaşananlar, carry trade çözülmelerinin küresel piyasalar üzerindeki sarsıcı etkisini bir kez daha gözler önüne serdi. Yen carry trade, kârlı fırsatlar sunmasının yanı sıra, risklerin ne kadar büyük olabileceğini de hatırlatıyor.